37 spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki - 28 luty 2012 r.

Dyskusja podczas marcowego spotkania DKK dotyczyła książki Agaty Tuszyńskiej „Oskarżona Wiera Gran”. Nie jest to typowa biografia - autorka opisuje swoje zafascynowanie historią żydowskiej pieśniarki. Tytułowa Wiera zabłysła jeszcze przed wojną, a u szczytu popularności była jesienią 1939 - tuż przed wybuchem wojny, która zniszczyła tak obiecująco zapowiadającą się karierę. Wybrała przenosiny do dzielnicy za murami, by połączyć się z matką i siostrami. Wiera Gran mieszkała i śpiewała w kawiarni Sztuka od wiosny 1941 do lata 1942. Była piękna, widoczna, uprzywilejowana w getcie. Wywoływała uczucia podziwu i niechęci, szacunku i wrogości. Trudno było zostać wobec niej obojętnym. Przeżyła. Za jaką cenę? Komu wolno o tym sądzić? Jakie są granice kompromisu, jeśli stawką jest życie?

Całe jej dalsze życie było konsekwencją tych kilku miesięcy. Oskarżono ją o współpracę z nazistami, okrzyknięto kolaborantką i unicestwiono za życia. Uniewinniona w warszawskim procesie Centralnego Komitetu Żydów Polskich opuściła Polskę w 1950 roku, lecz wielokrotnie i na kilku kontynentach wzywano do bojkotu jej koncertów. A jednak trwała, żyła z tym piętnem do końca.

Tuszyńska mówi o tym wszystkim ze swojego punktu widzenia - o swoich spotkaniach z bohaterką, o dokumentach i ich mozolnych poszukiwaniach. Choć przedstawia historię pełną kontrowersji i niedomówień, nie ocenia, nie wydaje wyroków - z tym czytelnik zostaje sam. Czy Wiera Gran była winna czy nie, czy mówiła prawdę czy wręcz przeciwnie, tego już się nie dowiemy. Na podstawie tej historii Tuszyńska wskazuje, jak słowo może niszczyć, jak ludzie w każdych czasach potrafią być podli, jak nawet wspólnie przeżyte piekło nie jednoczy, a wręcz przeciwnie- wyzwala nienawiść. Ofiary nie zawsze są święte, a świat nie jest czarny albo biały. Duży ukłon dla autorki za solidną robotę, za obiektywne i rzetelne poszukiwanie dokumentów i śladów. Książkę czyta się znakomicie, lekko i bez przymusu, a jednocześnie pozostaje się z przemyśleniami, które głęboko zapadają w pamięć. A czyż nie do stanowi o wartości książki?

Na kolejne spotkanie Klubu z książką Paula Linsa „Miasto Boga” zapraszamy 27 marca 2012 r.

powrót